Mục lục
BIOS hay Basic Input/Output System, có thể được hiểu đơn giản như một hệ điều hành nhỏ cho phần cứng trên bo mạch chủ hoặc các thiết bị điện tử khác. Chức năng chính của nó là kết nối các thành phần phần cứng với nhau.
Là một phần mềm, BIOS cũng thường xuyên nhận được các bản cập nhật. Các nhà sản xuất cung cấp các bản nâng cấp cho BIOS và bạn có thể tải chúng từ trang web chính thức, tuy nhiên việc cập nhật BIOS có thực sự cần thiết hay không? Đôi khi, việc cập nhật BIOS là hợp lý vì nó mang lại các tính năng mới và cải thiện tính bảo mật, nhưng trong một số trường hợp, việc cập nhật này có thể dẫn đến các vấn đề khác.
Tại sao việc cập nhật BIOS lại quan trọng?
Có nhiều lý do giải thích cho việc cần thiết phải cập nhật BIOS. Đối với laptop, các bản cập nhật firmware/BIOS giúp nâng cao tính ổn định của thiết bị, đôi khi còn cung cấp thêm các tính năng mới, đặc biệt là đối với các nền tảng mới như mẫu Intel Core Ultra đầu năm hay nền tảng Snapdragon X Elite giữa năm. Những bản cập nhật BIOS thường xuyên khắc phục lỗi và cải thiện độ ổn định, do đó đây là những bản cập nhật mà người dùng nên thực hiện.
Đối với máy tính để bàn, các bản cập nhật BIOS cũng tương tự như vậy: chúng nhằm sửa chữa các lỗi, khắc phục những lỗ hổng bảo mật và cải thiện độ ổn định cho phần cứng. Những bản cập nhật BIOS trong giai đoạn đầu khi bạn mới sử dụng phần cứng là rất quan trọng.
Thực tế, việc kiểm tra xem có bản cập nhật BIOS hay không là điều mà cá nhân mình thường chú ý trong thời gian đầu sử dụng, nhằm nâng cao độ ổn định. Khi đã đạt đến mức độ ổn định nhất định, mình sẽ xem xét liệu có nên tiếp tục cập nhật hay không.
Đặc biệt là trong những trường hợp phần cứng vừa được phát hành, chẳng hạn như CPU mới, chúng ta có thể nhận thấy rằng các bo mạch chủ sử dụng chipset Intel 600 series hoặc AMD AM4 đã tồn tại một thời gian dài và vẫn hỗ trợ các thế hệ vi xử lý mới, thường chỉ cần cập nhật BIOS là đủ. Tuy nhiên, nếu không có kế hoạch nâng cấp CPU, người dùng cũng nên xem xét việc cập nhật BIOS, đặc biệt khi hệ thống của họ đã ổn định.
Câu chuyện về việc cập nhật BIOS mà tôi đã cá nhân trải nghiệm và thấy được hiệu quả rõ rệt là khi tôi tiến hành cập nhật BIOS cho chiếc Zenbook 14 OLED sử dụng vi xử lý Intel Core Ultra. Sau khi hoàn tất quá trình cập nhật và thực hiện thử nghiệm, hiệu suất máy đã tăng nhẹ và thời gian sử dụng pin đạt khoảng 7 tiếng. Thêm vào đó, tôi cũng đã cập nhật BIOS cho mẫu Surface Pro 11 chạy chip Snapdragon X Elite nhằm cải thiện khả năng chơi game của thiết bị. Kết quả cho thấy, khả năng chơi game của nó đã tốt hơn rất nhiều so với trước khi thực hiện cập nhật BIOS từ Microsoft.
Trong quá trình cập nhật BIOS, có một số điểm cần lưu ý gì không?
Chắc chắn rằng một trong những tình huống tồi tệ nhất là khi bạn tiến hành cập nhật BIOS và hệ thống của mình không còn duy trì được độ ổn định như trước, đây không phải là điều hiếm gặp. Nhiều hệ thống đã gặp phải lỗi nghiêm trọng hơn sau khi thực hiện cập nhật BIOS. Không chỉ dừng lại ở việc cập nhật BIOS, mà cả việc nâng cấp Windows cũng có thể gây ra lỗi, thậm chí là những sự cố nghiêm trọng.
Câu chuyện về việc không còn duy trì được độ ổn định như trước có thể được hiểu là hiệu suất bị ảnh hưởng, giống như những bản cập nhật khắc phục lỗ hổng Meltdown hay Spectre trước đây, nhiều hệ thống máy tính đã bị giảm đáng kể về hiệu năng.
Tuy nhiên, việc cập nhật BIOS hiện nay không còn tiềm ẩn nhiều rủi ro như trước kia nếu chẳng may hệ thống của bạn gặp vấn đề. Một số bo mạch chủ (desktop) được trang bị hai chip BIOS để thực hiện sao lưu và có khả năng khôi phục nếu xảy ra sự cố. Đối với laptop, người dùng cần phải cung cấp nguồn điện cho thiết bị, lý do này giải thích tại sao các mẫu laptop hiện nay yêu cầu người sử dụng phải cắm sạc trước khi thực hiện cập nhật, do vậy xác suất xảy ra tình trạng hỏng hóc cho máy tính là khá thấp.
Bạn cũng có thể tham khảo thông tin từ các diễn đàn hoặc nhóm trực tuyến với những người sử dụng phần cứng tương tự, tìm hiểu xem họ đã thực hiện bất kỳ bản cập nhật nào và có ý kiến gì về các phiên bản BIOS mới không. Đây cũng là một nguồn tài liệu hữu ích để bạn căn cứ vào đó trước khi quyết định cập nhật cho hệ thống máy tính của mình.
Tóm lại, việc nâng cấp BIOS phụ thuộc vào nhu cầu của từng người dùng, trong đó đối với cá nhân sẽ có cách tiếp cận khác, trong khi với các doanh nghiệp thì quy trình phức tạp hơn rất nhiều. Mỗi lần cập nhật có thể ảnh hưởng đến hàng trăm máy tính, và chỉ cần một lỗi nhỏ xảy ra cũng có thể dẫn đến những vấn đề khó khăn trong việc xử lý.
Từ góc nhìn cá nhân, tôi cho rằng việc nâng cấp BIOS là điều cần thiết, vì nó cung cấp các bản vá lỗ hổng bảo mật mà bạn có thể nghĩ rằng mình không bao giờ bị ảnh hưởng. Nếu bạn bỏ qua, có thể sẽ có lúc bạn gặp phải rắc rối. Đôi khi, vấn đề bảo mật còn quan trọng hơn cả hiệu suất hoạt động của máy tính hay những con số FPS.
Còn bạn, bạn có thường xuyên thực hiện việc cập nhật BIOS cho máy tính của mình không?